Độc lạ câu chuyện huyền bí về thác Yang Bay của dân tộc Raglai tại Khánh Hoà

Nguồn nước quý của đồng bào Raglai

Công viên du lịch Yang Bay nằm cách trung tâm thành phố Nha Trang 40 km về phía tây và cách điểm giao quốc lộ Nha Trang - Đà Lạt khoảng 12 km. Đây là nơi mà người dân bản địa vẫn hay gọi là Thác Yang Bay. Bên cạnh đó, Yang Bay cũng được biết đến là tên của một khu sinh thái nổi tiếng, ẩn mình trong thung lũng rừng nguyên sinh.

Theo Lãnh đạo Công viên du lịch Yang Bay, khu vực thác Yang Bay có nguồn nước chảy về quanh năm. Nguồn nước từ hai nhánh chảy về đây, với nhánh thứ nhất từ hướng Khánh Sơn, còn nhánh thứ hai từ Hòn Bà. Sau đó cả hai nhánh nước này nhập chung cùng dòng suối trước khi chảy về thác. Dòng nước tại thác Yang Bay chảy quanh năm, vô cùng mát mẻ nên nhiều du khách rất thích bầu không khí của nơi này.

Anh Cao Thạch (45 tuổi, xã Khánh Trung, huyện Khánh Vĩnh, Khánh Hòa) đã chia sẻ rằng anh sinh ra và lớn lên tại khu vực này. Anh có thói quen hay dành thời điểm vào buổi sáng hoặc buổi chiều tối để tới dòng nước mát ngọt này để chiêm ngưỡng cảnh quan. Chảy qua khu vực thác Yang bay là nguồn nước đi theo dòng xuống theo các con suối. Đa số bà con trong bản làng đều luôn có ý thức bảo vệ và giữ gìn vì nguồn nước từ thác vô cùng quan trọng bởi không chỉ giúp cung cấp nước sinh hoạt mà còn góp phần phục vụ sản xuất nông nghiệp cho người dân của nơi này.

Câu chuyện huyền bí về thác Yang Bay

Yang Bay dịch theo tiếng của người Raglai có ý nghĩa là thác nước trời. Theo truyền thuyết xưa kia kể lại, có rất nhiều tảng đá nhẵn và bằng phẳng như bàn cờ trên dãy núi Ya Kang. Thuở bấy giờ, trần gian và nhà trời rất gần nhau nên Ngọc Hoàng cùng các nàng tiên trên thượng giới luôn xuống đây để dạo chơi, dành thời gian chiêm ngưỡng cảnh sắc hoa núi, đánh cờ, mở tiệc múa hát hay uống rượu trong những dịp đầu xuân.

Trong số các nàng tiên, có cô nàng tiên út luôn tách ra và cải trang thành thôn nữ để xuất hiện trong bản làng và rồi được nhận làm con nuôi bởi ông bà Cau Phú. Cô tiên út đã đem lòng yêu chàng trai trong bản làng có tên là Cau Sơn. Sau khi biết chuyện, Ngọc Hoàng đã tìm mọi cách để ngăn cấm và đưa nàng tiên út trở về Thượng giới. Tuy nhiên, nàng tiên vẫn quyết tâm ở lại bên chàng Cau Sơn.

Biết được tin này, Ngọc Hoàng vô cùng tức giận. Do đó, ngài đã hóa phép để biến anh chàng Cau Sơn thành đá, buộc nàng tiên út phải trở về trời. Tuy nhiên, nàng tiên vẫn quyết tâm tiếp tục ở lại để canh giữ tượng đá của chồng. Nàng bắt cá hái rau và sống qua ngày để nuôi con khôn lớn.

Ngọc Hoàng tỏ ra vô cùng tức giận. Ngài cho rằng trần gian đã dám giữ nàng tiên út ở lại làm dâu con nên đã trừng phạt trần gian bằng cách không cho mưa xuống. Khi đó, trời nắng hạn, tất cả hồ ao và sông suối đều khô cạn, muôn loài đang bị đe dọa sự sống.

Các loài thú tập hợp nhau lại quyết định đi tìm nguồn nước bằng cách đào hố, khoét sâu vào lòng đất nhưng vẫn không tìm thấy nước để cứu muôn loài, những cố gắng đều không thành công. 

Trong khi tất cả các loài vật đều hoang mang và thất vọng thì bỗng có hai mẹ con nhà cóc xuất hiện. Và câu chuyện của hai mẹ con này đã khiến Ngọc Hoàng hối hận và cảm động. Theo đó, cóc mẹ cứ ngày ngày nhảy qua những cái hố mà các loài thú đào, vừa kêu vừa nhảy lên một cách ai oán cho tới khi hết lực kiệt sức mà chết. Còn cóc con khóc thảm thiết khi không thấy mẹ về và cũng chết theo.

Ngọc hoàng hay tin câu chuyện này đã rất cảm động. Nước mắt của Ngọc Hoàng đã chảy xuống chỗ cóc mẹ nằm và tạo thành một con thác lớn, trong khi chỗ cóc con nằm tạo thành một thác nhỏ. Nước mưa đã chạm tới tượng đá Cau Sơn khiến chàng sống trở lại và đoàn tụ trở về với mẹ con nàng tiên út. 

Chính nhờ công của hai mẹ con nhà cóc mà nơi này đã có mưa trở lại, muôn vật được sinh sôi nảy nở sau ngần ấy thời gian khô cằn héo quắt. Để tưởng nhớ công lao của mẹ con nhà cóc và muôn loài thú, người đời đã đặt tên cho thác lớn là Yang Bay (thác trời) còn thác nhỏ là Yang Khang (con trời), thác Ho Cho (thác mẹ). Tuôn chảy mãi cho tới ngày nay, Thác Yang Bay là mạch nguồn sự sống của muôn loài…

Tại Khánh Hoà, dân tộc Raglai có khoảng 50.000 người, chủ yếu tập trung ở 2 huyện miền núi Khánh Sơn và Khánh Vĩnh. Đáng chú ý ở thác Yang Bay còn có bộ đàn đá của người Raglai réo rắt, vang vọng, trong trẻo, luôn hòa cùng những tiếng suối, tiếng thác, tiếng chim và những câu hát dân ca để tạo nên một âm hưởng hòa tấu mang hơi thở của đại ngàn vô cùng đặc sắc.

Công viên du lịch Yang Bay hiện nay vẫn luôn đón du khách trong và ngoài nước tới vãng cảnh, tham quan dòng nước thác và núi rừng thiên nhiên của nơi này. Tại khu vực thác Yang Bay, đơn vị chủ quản mới đây đã đầu tư hai cầu trượt để phục vụ du khách tham quan.

Ngoài ra, ở công viên du lịch này thường là nơi biểu diễn của đội văn nghệ địa phương - những nghệ nhân của núi rừng Yang Bay. Đó là những màn biểu diễn văn nghệ đặc sắc để giúp người dân và du khách hiểu hơn về thác Yang Bay, góp phần gìn giữ phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc nơi này. Đồng thời, tái hiện lại những hình ảnh độc đáo có tính giá trị cao.