Suối Giá: Có một nơi hoang sơ, bình yên như thế!

Ấn tượng suối Giá

Đi theo anh Cao Văn Hận (công chức văn hóa - xã hội xã Ba Cụm Bắc) rời khỏi thôn suối đá, tới ngã ba hợp lưu giữa dòng suối Giá và suối Mây. Nơi này tạo nên dòng suối Lớn, là một phụ lưu của sông Tô Hạp. Tiếp tục men theo con nước từ ngã ba suối và đi ngược về phía Tây. Đó là nơi khởi thủy của dòng suối Giá.

Thường được đồng bào Raglai ở địa phương quen gọi là suối Đá, suối Giá sở hữu cảnh vật khá độc đáo. Nơi đây được hình ảnh từ một mạch nước nhỏ lộ thiên tại đỉnh Hòn Gầm, đang len lỏi dưới tán cây rừng để chảy về xuôi. Theo thời gian trên đường đi của dòng nước, đã làm lộ diện và bào mòn những tảng đá, hòn đá có đủ hình dạng và đi vào câu chuyện của đồng bào người dân tộc Raglai.

Theo anh Cao Văn Hận, suối Giá có chiều dài chừng hơn 10km, tuy nhiên đoạn kỳ vĩ và đẹp nhất là khu vực hạ lưu có chiều dài 2km, bắt đầu chảy qua xã Ba Cụm Bắc. Khi về tới đây, dòng suối đã được mở rộng và cảnh vật giữa dòng suối cùng hai bên bờ rất đẹp khiến ai nấy đều cảm thấy ngỡ ngàng.

Điểm ấn tượng đầu tiên về suối Giá với du khách chính là sự cộng hưởng giữa đá và nước. Vào mùa khô, nước suối tại đây yên bình và trong xanh. Nước suối trong những ngày nắng ráo, chảy róc rách rồi luồn qua những khe đá và có khi lại ào ạt tràn trên các triền đá tảng. Nước ở một số đoạn đang chảy bình thường bỗng dưng mất hút vào lòng đất đá. Nhưng rồi, lại bất ngờ xuất hiện với những thác nước nhỏ hay những hồ nước trong xanh giống như mắt mèo.

Có lẽ do đá ở trong lòng suối nhiều vô kể mà đồng bào Raglai mới gọi dòng suối này với cái tên Suối Đá. Đáng chú ý, ở những tảng đá mà bàn tay của tạo hóa khéo tạc đã có những hình thù trông rất độc đáo. Đây là hình một con bạch xà dài khoảng 3m, rất ấn tượng trên nền đá màu xám tự nhiên, tuy nhiên xem qua lại cứ như có người mang sơn tới vẽ.

Một số tảng đá còn xuất hiện những lỗ nhỏ tự nhiên, hình dạng trông như dấu chân voi, nhất là nước trong những lỗ này không cạn quanh năm. Nổi bật và độc đáo nhất vẫn là tảng đá mang hình dạng như một con voi bị té ngửa với lưng in hẳn lên đá và 4 chân giơ lên trời cao.

Thông qua những hình thù trên đá mà đồng bào người Raglai đã sáng tạo nên những câu chuyện thú vị và truyền miệng qua nhiều thế hệ. Một số người già trong thôn suối Đá đã kể rằng ở khu vực suối Đá xa xưa đã có cuộc chiến gay gắt giữa bạch xà và voi rừng để tranh giành lãnh địa.

Suốt nhiều ngày đêm, hai con vật đấu đá nhau đã tạo nên những thanh âm rung chuyển cả núi rừng, khiến mọi người cảm thấy sợ hãi. 

Chỉ khi nọc độc của bạch xà bắt đầu ngấm vào cơ thể voi khiến voi té ngửa rồi chết thì cuộc chiến mới kết thúc. Dù câu chuyện khá đơn giản nhưng nó đã phần nào cho thấy đời sống tinh thần của đồng bào Raglai từ thuở xa xưa. Đến hiện nay, dòng suối Giá vẫn mang vẻ đẹp hoang sơ. Cả hai bên bờ suối, và thảm cây rừng vẫn còn dày đặc tạo nên một màu xanh vô tận vào những ngày nắng, cũng là lá chắn nhằm hạn chế lượng nước vào mùa mưa.

Là một địa danh lịch sử

Sự đặc biệt của dòng suối Giá còn nằm ở chi tiết nó gắn liền với lịch sử cách mạng của huyện Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa. Cùng với khu vực Tô Hạp (thị trấn Tô Hạp), Xóm Cỏ (xã Sơn Bình), suối Giá là một trong những địa điểm hình thành nên căn cứ cách mạng Tô Hạp.

Theo chia sẻ từ ông Tro Hoàng Vân - người từng tham gia kháng chiến ở xã Ba Cụm Bắc, ở khu vực suối Giá, hoạt động cách mạng trong kháng chiến chống mỹ gắn liền với tên tuổi Đội du lịch Ba Cụm. Trong đó, có những con người đã được lịch sử lưu danh, nhân dân mến thương như Cao Tím, Cao Điềm, Năm A Cho, Mấu Dương…

Địa điểm khu vực Suối Giá đã ghi dấu rõ trong lịch sử đấu tranh cách mạng của tỉnh và huyện Khánh Sơn. Đó là đại bản doanh của các cơ quan thuộc huyện ủy Khánh Sơn ở thời kỳ 1959-1962, sau khi chuyển từ vùng xã Sơn Trung trở về.

Bên cạnh đó, suối Giá còn là khu vực diễn ra nhiều sự kiện lớn của tỉnh và huyện như Hội nghị quán triệt và bàn biện pháp thực hiện các nghị quyết của Trung ương và của tỉnh được tổ chức bởi Huyện ủy Khánh Sơn vào năm 1955. Hai năm sau đó, Tỉnh ủy tổ chức hội nghị đã mở rộng toàn tỉnh để đánh giá về tình hình triển khai chủ trương chuyển cán bộ, đảng viên ra sống hợp pháp, cũng như đấu tranh với thủ đoạn dồn dân của địch. 

Vào năm 1961, nơi này diễn ra Đại hội dân tộc huyện với 150 đại biểu tham dự. Đến tháng 9/1961, là nơi thành lập Huyện đội Khánh Sơn. Bước sang cuối tháng 2/1962, diễn ra Đại hội Đảng bộ huyện Khánh Sơn lần thứ nhất với 47 đại biểu tham dự…

Vào năm 1963, các cơ quan của huyện Khánh Sơn đã chuyển từ khu vực suối Giá về Tô Hạp do sự càn quét ác liệt của Mỹ - Ngụy, nhằm đảm bảo an toàn, bí mật và chủ động chống càn. Qua đó, lấy Tô Hạp làm đại bản doanh cho đến khi đất nước hoàn toàn thống nhất.

Tiềm năng về du lịch của Suối Giá

Vừa sở hữu cảnh quan thiên nhiên đẹp vừa gắn liền với lịch sử đấu tranh cách mạng của tỉnh, huyện, nên suối Giá có tiềm năng rất lớn để phát triển du lịch. Điều đó càng đặc biệt mang ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh toàn tỉnh đang tập trung thực hiện Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, và phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Trong đó, huyện Khánh Sơn được cho là tiểu đô thị sinh thái núi rừng. Ông Đỗ Huy Hiệp - Chủ tịch UBND xã Ba Cụm Bắc, cho biết thông qua đánh giá và khảo sát, địa phương này có tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái núi rừng, đi kèm với du lịch văn hóa, về nguồn mà nổi bật là khu vực suối Giá.

Tại đây đã có đường giao thông với xung quanh là nương rẫy trồng cây ăn trái của đồng bào Raglai. Cùng với một số thôn lân cận, thôn suối Đá đã có những đội văn nghệ của đồng bào dân tộc thiểu số. Ngoài ra, nét văn hóa ẩm thực độc đáo của đồng bào dân tộc Raglai cũng là điểm nhấn thu hút ấn tượng đối với du khách.

Theo ông Cao Minh Vỹ - Phó Chủ tịch UBND huyện Khánh Sơn chia sẻ, huyện cũng đã kiến nghị lên các cơ quan chức năng của tỉnh về việc dựng bia nhằm ghi nhớ các sự kiện lịch sử cách mạng tại khu vực suối Giá này.

Không chỉ là địa chỉ đỏ để giáo dục cho thế hệ trẻ về truyền thống cách mạng của ông cha, suối Giá vừa là nơi để khách tham quan tìm hiểu thêm về lịch sử đấu tranh và văn hóa của đồng bào dân tộc nơi này. Qua đó, dần hình thành nên điểm du lịch sinh thái, tìm hiểu về di tích văn hóa. Suối Giá, nếu được đầu tư chỉn chu, hoàn toàn có thể trở thành điểm du lịch mới trên địa bàn huyện. Huyện sẽ đánh giá chi tiết trong thời gian tới nhằm có thể phát triển hoạt động du lịch sinh thái cũng như văn hóa ở khu vực suối Giá.